افزودن به سبد خرید

---

مروری بر کتاب «تحلیل روان‌کاوانه‌ی متون ادبی» نوشته‌ی ژان‌بلمن نوئل

میراث ادبی فروید

 

اگرچه زمان زیادی از پیدایش روان‌‌کاوی نمی‌گذرد، و به‌رغم سوء‌فهم‌های بسیاری که همچنان درباره‌ی آن وجود دارد، اما به هیچ عنوان نمی‌توان تأثیر چشمگیر این رشته را بر درک و فهم ما از انسان ندیده گرفت. روان‌کاوی که در ابتدا به‌نظر می‌رسید به شناخت ما از روان انسان‌ها و مشکلاتی که با آن دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، یاری برساند، به‌سرعت تصوراتی را دگرگون کرد که قرن‌ها پاییده بودند و تغییراتی را رقم زد که دیگر تنها محدود به شناخت انسان و حالات روحی و روانی آن نبود و زمینه‌های دیگری را نیز شامل می‌شد. این‌گونه بود که زیگموند فروید در مقام مؤسس روان‌کاوی، همزمان که در کلینک‌ خود به درمان بیماری‌های روانی می‌پرداخت و رمز و راز آن‌ها را می‌گشود، متوجه متون ادبی هم شد و کوشید از دریچه‌ی روان‌کاوی به تحلیل آن‌ها بنشیند. به‌مرور زمان رویکرد روان‌کاوانه به ادبیات جای خود را در مطالعات ادبی باز کرد و هر روز ابعاد تازه‌ای به خود گرفت. ژان‌بلمن نوئل که از نقادان روان‌کاوی معاصر در فرانسه محسوب می‌شود، در کتاب «تحلیل روان‌کاوانه‌ی متون ادبی» نگاهی دقیق و آموزنده به این رویکرد داشته است. این کتاب که با ترجمه‌ی وحید نژادمحمد از سوی انتشارات افراز چاپ شده، مشتمل بر چهل فصل می‌شود. مؤلف در فصل نخست سراغ مفاهیم روان‌کاوی می‌رود و شرحی موجز و دقیق از آن‌ها ارائه می‌کند. سپس در فصل دوم به پیوندهای میان روان‌کاوی و ادبیات می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه فروید خود دست به کار تحلیل متون ادبی بر اساس روان‌کاوی شد و در ادامه کسانی چون ماری بناپارت و شارل مورُن کار او را ادامه دادند. فصل سوم که «اهمیت متن بیش از مؤلف» نام دارد، نگاهی جزء‌نگرانه‌تر به تحلیل روان‌کاوانه‌ی متون ادبی دارد و به‌نوعی می‌توان آن را جان کلام نوئل در این کتاب به حساب آورد. سرانجام این‌که در فصل چهارم با بررسی دو شعر از شارل بودلر تلاش شده چگونگی کاربرد این رویکرد به‌گونه‌ای عملی به نمایش گذاشته شود. در ادامه پاره‌ای از کتاب «تحلیل روان‌کاوانه‌ی متون ادبی» را می‌خوانیم:

 

رابطه‌ی مابین روان‌کاوی و ادبیات در دو جهت عنوان می‌شود: هر دو در تعامل بوده و از این ارتباط دوگانه بهره می‌برند. مؤلفان دوران گذشته، با عاریه گرفتن اسطوره‌های معروف به‌عنوان موضوع خود، نمایشنامه‌ها و برخی درون‌مایه‌های حماسه‌های خود را به‌رشته‌ی تحریر درمی‌آورند. بدین‌سان به‌نظر فروید، داستانی که سوفوکل در اثر اُدیپ‌شاه به‌تصویر کشیده دربرگیرنده‌ی حادثه و رویدادی بود که تمامی انسان‌ها در دوران کودکی خود آن را تجربه می‌کنند، که در آن اولین مشکلات و اولین امیالِ درونی مرتبط با این موقعیت کودکی خلاصه می‌شوند. به‌قول او، اسطوره‌ها، بقایای تغییرشکل‌یافته‌ی پندارهای (خیالی) میل درونی ملت‌های کنونی هستند، به‌عبارتی؛ خواب‌های صدساله‌ی دورانِ جوان انسانیت. در مقیاس گروهی، این آفرینش‌ها معادل ساختارهای خاصِ هر فرد تلقی می‌شوند.

 

خرید از اپلیکیشن افراز با ۲۰درصد تخفیف

http://ebook.afrazbook.com

---

مشاهده همه کتابهای مرتبط

---